پنجره چیست و پیشرفت های آن در گذر زمان | نکات طلایی انتخاب پنجره مناسب

 پنجره یک راه ارتباطی بین محیط خصوصی و عمومی است. جین جیکوبز منقّد معماری و شهرسازی معتقد است افراد باید بتوانند از داخل خانه به خیابان نظارت داشته باشند و از آن ها به عنوان چشمان خیابان یاد می‌کند که می‌توانند در امنیت و سر زندگی محیط، نقش موثری ایفا کنند. دیدن کوچه و درخت های بلند و در هم پیچیده در اول فصل بهار، دانه های برف نشسته بر شیشه در زمستان، خندیدن و بازی بچه ها، همه وقتی می‌تواند لذت بخش باشد که روزنه ای رو به بیرون باز شود. در این مقاله تلاش ما این است تا علاوه بر معرفی پنجره و انواع مختلفش، نکات اصلی در انتخاب آن را هم در اختیار شما قرار دهیم.

پنجره فقط وسیله ای برای جلوگیری از سرما و گرما نیست، بلکه چشم اندازی به یک تصویر لذت بخش است. خانه پر نور رویایی شما با ساخت این دریچه محقق می شود که نوعی تهویه هم به حساب می آید. وقتی به قدمت ساخت آن در خانه ها و مکان های مختلف نگاه می کنیم، می بینیم که در نقش و نگار های مصر باستان قاب هایی وجود داشتند که از آن بیرون را مشاهده می کردند. اما استفاده از شیشه برای آن ها از زمان رومی ها شروع شده و پیش از آن، قالب آن ها چوبی بوده است.

ضرورت های توجه به پنجره

داشتن دید به منظره بیرون نه تنها تاثیر مثبتی بر روحیه افراد می گذارد بلکه بر تمرکز و یادگیری آن ها هم موثر است. توجه به این نکته در فضا های آموزشی نظیر مدارس و دانشگاه ها باید مد نظر قرار بگیرد. زیرا در پژوهش هایی که اخیرا صورت گرفته است به این نتایج رسیده اند که علی رغم این دیدگاه که پنجره عامل حواس پرتی در دانش آموزان است، افرادی که در کلاس های دارای چشم انداز به بیرون، آموزش دیده اند، قدرت تمرکز و یادگیری بالاتری داشته اند.

حتی سایز و ابعاد آن ها و همین طور منظره ای که از آن قابل دیدن است هم، بر میزان تمرکز افراد تاثیر گذار است. بنابراین ایجاد نفوذ پذیری بصری و ارتباط دیداری کلاس های درس با منظره بیرون به بازسازی تمرکز ذهنی و رفع خستگی دانش آموزان کمک زیادی می کند.

اجزای مختلف پنجره

اجزای مختلفی کنار هم قرار می گیرند و یک پنجره را می سازند. در ادامه این اجزا را برای شما معرفی کرده ایم.

فریم

در واقع همان قاب است که در قالب چوبی، آلومینیومی، آهنی و … ساخته می شوند.

شیشه

شیشه همان روزنه‌ نور به داخل محیط و عایقی برای صدا، سرما و گرما است که به صورت تک جداره، دوجداره، هوشمند و … تولید می شوند.

یراق آلات

ابزاری که نحوه باز ‌و‌ بسته شدن پنجره را تعیین می‌کند و انواع مختلفی دارد.

انواع پنجره

این قسمت از ساختمان بر اساس نوع اجزای به کار رفته در آن ها به مدل های مختلفی تقسیم می شوند و هرکدام در مناطق و محیط های مناسب خود به کار می روند.

پنجره چوبی

از آن جا که چوب اولین ماده ای است که در ساخت در و پنجره مورد استفاده انسان قرار گرفته و در خانه هایی با معماری قدیمی و اماکن تاریخی به وفور دیده می شود، قاب های چوبی حس نوستالژیک خوشایندی ایجاد می کنند. همین احساس دلنشین باعث شده است تا هنوز هم طرفداران خود را در بین مردم داشته باشند. مدل های چوبی از اصالت و زیبایی خاصی برخوردار هستند و حس نزدیکی به طبیعت را القا می کنند. این مدل مزایا و معایبی دارد که مهم ترین آن ها را در ادامه آورده ایم.

مزایا

• نارسانا هستند و باعث جلوگیری از اتلاف انرژی می شوند.
• قاب های چوبی به راحتی قابل نصب هستند.
• از آن جایی که چوب تجدید پذیر است و همینطور باعث صرفه جویی در مصرف انرژی می شود، می تواند گزینه مد نظر حامیان و دوستداران طبیعت باشد.
• چوب قابلیت رنگ پذیری دارد و بنابراین می شود در رنگ های مختلف و با توجه به نظر و سلیقه خریدار ساخته شود.

معایب

• خطر آتش سوزی در این نوع بسیار بالاست.
• خطر نفوذ آب در چوب وجود دارد، بنابراین اگر در محیط مرطوب زندگی می کنید مدل چوبی گزینه مناسبی برای ساختمان شما نیست.
• مدل های چوبی نیاز به نگهداری دائمی دارد تا در برابر نفوذ حشرات و پوسیدگی مقاومت بالایی داشته باشد.
• مقاومت چوب در برابر ضربات پایین است.

پنجره های آهنی

مدل های آهنی در گذشته بسیار مورد استفاده بودند اما از آن جا که معایب متعددی دارند اکنون دیگر مدل ها، جای آن را گرفته اند.

مزایا

• مقاومت بالا در برابر ضربه
• تنوع در طراحی

معایب

• وزن آن ها بالاست و این موضوع کار را برای نصاب سخت می‌کند و از آن مهم‌ تر افزایش وزن ساختمان را به دنبال دارد و در نتیجه مقاومت آن را در برابر زلزله کاهش می دهد.
• در برابر رطوبت و زنگ زدگی آسیب پذیر است.
• آهن عایق گرما نیست و باعث هدر رفتن انرژی می شود.
• در صورتی که با شیشه های دوجداره هم ساخته شود، قسمت آهنی آن باعث انتقال سروصدا و حرارت می شود بنابراین شیشه های دوجداره هم نمی تواند به بهره وری انرژی کمک کند.

پنجره های آلومینیومی

این نوع مدل ها اگرچه ظاهر ظریفی دارند اما بسیار مقاوم هستند و فضای کمی اشغال می کنند. مدل های آلومینیومی عمر مفیدی دارند و می توان از آن ها در ساختمان هایی که نمای یکپارچه شیشه ای دارند استفاده کرد.  مدل های آلومینیومی انواع مختلفی دارد که به ساده و “ترمال بریک” تقسیم می شوند.

آلومینیومی ساده

این مدل نسبت به مدل های قدیمی‌تر برتری دارند اما عایق نبودن آن ها و هدر رفتن انرژی باعث شد که اصلاحاتی صورت بگیرد و مدل “ترمال بریک” ساخته شود.

مزایا

• وزن سبک و نصب راحت از جمله مزایا این مدل هست. همچنین مقاومت در برابر شرایط جوی آن را نسبت به مدل های دیگر در رتبه بالا‌تری قرار می‌دهد.

معایب

• هدر رفتن انرژی
• اگر مورد اصابت ضربات محکم قرار بگیرد دچار تو رفتگی می شود که معمولا قابل تعمیر نیست و لازم است قاب به صورت کلی تعویض شود.

 آلومینیومی” ترمال بریک”

در این مدل از یک تیغه عایق برای جلوگیری از هدر رفت انرژی استفاده شده است.

مزایا

• قابلیت انعطاف پذیری آن ها باعث شده تا در مناطق زلزله خیز گزینه مناسبی برای ساختمان ها باشند.
• مدل های “ترمال بریک” بادوام هستند و خوردگی در آن ها کمتر اتفاق می افتد. بنابراین هزینه نگهداری آن ها به صرفه تر است.

معایب

شاید تنها عیب این مدل، نسبت به آلومینیومی ساده، هزینه بالاتر آن باشد.

پنجره های کامپوزیتی

نسل جدید پنجره ها که در واقع ترکیبی از چند ماده هستند و سعی شده مزایا دیگر مدل ها را داشته باشند و معایب آن ها را حذف کنند. این سبک معمولا با upvc و pvc شناخته شده اند. در ویدیو زیر به طور کامل نحوه ساخت مدل های کامپوزیتی نمایش داده شده است.

مزایا

• دارای وزن سبک و نصب راحت تری است.
• مقاومت بالایی در برابر حرارت و آتش سوزی دارد.
• در این نوع قاب ها از طریق یک روکش آلومینیومی از چوب محافظت می شود، بنابراین هزینه نگهداری و تعمیر آن کم‌تر است.
• قابلیت شست‌و‌شو دارد.
• برای استفاده در مناطق مرطوب مناسب است.
• عایق بودن در برابر سرما و مناسب برای مناطق سرد
•  توانایی حفظ انرژی در محیط را داراست و در نتیجه از نظر اقتصادی به صرفه است.
• قابل بازیافت و عدم آلودگی برای طبیعت

معایب

• آن ها در جهت اصلاح و ارتقاء مدل های قدیمی‌تر ساخته شده اند و تا کنون عیب خاصی در آن ها شناخته نشده است.

پنجره های سقفی

اکثر ما هنگام صحبت از پنجره به یاد مدل های دیواری، که به صورت مربع و مستطیل ساخته شده اند، می افتیم. اما باید توجه داشته باشیم که مدل دیگری هم وجود دارد که در سقف تعبیه می شود. مدل های سقفی انواع مختلفی دارند و هر کدام بر جذابیت دکوراسیون داخلی و نما ساختمان می افزایند. مدل های سقفی می توانند نقش اساسی در تامین نور در روز و ایجاد چشم اندازی زیبا به آسمان و ستاره ها در شب داشته باشند. با چند نمونه از این سبک در ادامه آشنا می شویم.

انواع مدل های سقفی

مدل های سقفی از لحاظ نوع بازشو، شکل و رنگ و همچنین جنس پروفیل به کار رفته در آن ها، با یک دیگر متفاوت هستند.

پنجره سقفی ثابت (بدون بازشو)

امروزه  مدل های سقفی عمدتا به صورت upvc و ثابت ساخته می شوند. آن ها صرفا برای تامین نور محیط داخلی ساخته می شوند و نقشی در تهویه و گردش هوا ندارند. بنابراین در محیط هایی باید استفاده شوند که نیازی به باز و بسته شدن آن نباشد.

پنجره سقفی با بازشو تک حالته و دو حالته

در این سبک ها برخلاف مدل ثابت، امکان دسترسی به بیرون و باز و بسته شدن وجود دارد.

پنجره سقفی شیروانی

در اتاق های زیر شیروانی که ارتفاع کمی دارند، از نوع سقفی برای تامین نور و گردش هوا استفاده می‌شود. در برخی از انواع آن ها امکان تبدیل شدن به بالکن وجود دارد. این پنجره ها از دو قسمت ساخته می شوند. به طوری که قاب بالا، به سمت بالا باز می شود و قاب پایین به سمت جلو می رود و نقش حفاظ به خود می گیرد. به این ترتیب به سرعت می توانید بالکنی کوچک در اتاق خود داشته باشید و از هوا و منظره بیرون لذت ببرید. این مدل ها در آپارتمان های کوچک که فضای کافی برای ساخت تراس وجود ندارد مورد استفاده قرار می گیرند.

مزایا

مدل های سقفی  علاوه بر ایجاد محیطی خاص اگر با مواد و مصالح با کیفیت و مناسب ساخته شوند، مزایا زیادی می توانند داشته باشند که نورگیر بودن در میان آن ها از همه پر رنگ تر است.

زمانی که شرایط لازم برای ساخت پنجره های دیواری وجود ندارد، مثلا اگر ساختمان ها بسیار نزدیک به هم ساخته شوند، پنجره ها به سمت خانه ها و نما ساختمان های دیگر قرار می گیرند که در این صورت چشم انداز مناسبی وجود ندارد و بهتر است از مدل های سقفی بهره گرفت.

زیبایی دکوراسیون داخلی

بدون شک امکان مشاهده آسمان در شب و روز و ایجاد ارتباط بین محیط داخلی و خارجی بر زیبایی دکوراسیون داخلی می افزاید و فضایی دلباز و بزرگ تر ایجاد می کند.

کاهش مصرف انرژی

مدل های سقفی بیشتر از دیگر انواع آن باعث روشنایی فضای داخل می شود و زمان طولانی تری نور خانه را تامین می کند. بنابراین انرژی برق کمتری مصرف می شود. همچنین تهویه هوا و نفوذ باد باعث خنک شدن فضا داخلی می شود. در نتیجه می توان از سیستم های سرمایشی به میزان کمتری استفاده کرد.

داشتن گیاهان سالم در محیط های اپارتمانی

معمولا در آپارتمان ها به علت کمبود نور، گیاهان ضعیف شده و خشک می شوند. استفاده از سبک سقفی می تواند کمک کند تا در این محیط ها گیاهان نور لازم را دریافت کنند و سالم بمانند و محیطی زیبا و دل نشین بسازند.

نکات مهم در استفاده از مدل های سقفی

• از آن جایی که مدل های سقفی در معرض مستقیم باران و برف و باد قرار دارند باید در ساخت آن ها از بهترین مواد استفاده شود تا آسیب پذیری کمتری داشته باشند. همچنین باید به خوبی عایق بندی و آب بندی شوند تا از ورود آب به داخل جلوگیری شود.
• یراق آلات به کار رفته در مدل های سقفی باید بسیار با کیفیت باشد تا دچار افتادگی نشود و خطر سقوط آن وجود نداشته باشد.
• این مدل ها در معرض نور مستقیم خورشید هستند که می تواند باعث تغییر رنگ خصوصا در پنجره های upvc شود. بنابراین باید در انتخاب نوع و کیفیت آن بسیار دقت کرد.

پنجره های “شاه نشین”

مدل “شاه نشین” که در گذشته پنج دری یا سه دری نامیده می شد، هم در معماری سنتی ایرانی و هم در طراحی های مدرن امروزی مشاهده می شود. به این مدل، خلیجی هم گفته می شود که علت این نام گذاری، پیش آمدگی دیوار و شباهت آن به خلیج می باشد. اصالت این پنجره ها ایرانی است و در طول زمان تغییراتی در آن شکل گرفته است.

این مدل ها به مرور در حال جایگزین شدن سبک کلاسیک هستند. در ساخت مدل های شاه نشین از شیشه های بزرگی استفاده می شود و غالبا در جهت تابش نور خورشید و به سمت حیاط و کوچه طراحی می شوند تا دید مناسبی برای نشستن و وقت گذراندن داشته باشد. در طراحی این مدل، دیوار فرو رفتگی دارد تا محل نشستن و پذیرایی ایجاد شود. اغلب از این مدل در فضا های مسکونی استفاده می شود اما باید توجه داشت که مناسب ساختمان ها و منازل کوچک نیست.

پنجره شاه نشین سنتی

در مدل های سنتی، از گچ بری های زیبا و ظریف، آینه کاری ها و شیشه های رنگی و سقف های گنبدی استفاده می شد. ارتفاع زیاد سقف و گنبدی شکل بودن آن باعث خنک شدن محوطه شاه نشین می شد بنابراین در فصل بهار و تابستان محیطی دل نشین برای ساکنین به حساب می آمد. در گذشته از مهمان های خاص در این قسمت پذیرایی می شد.

پنجره شاه نشین مدرن

در طراحی های مدرن مدل های شاه نشین تغییرات اساسی صورت گرفته است. به طوری که دیگر خبری از آینه کاری ها و طرح هایی با جزئیات زیاد نیست. ابعاد آن ها در ویلا های مدرن، بسیار بزرگ تر و به شکل سرتاسری هستند تا به خوبی نور خورشید دریافت شود. در طراحی این نوع، از گچ بری های مینیمال و شیشه های ساده و شفاف استفاده می شود. معمولا این مدل ها در ویلا ها و در جهت دریا و یا جنگل و به طور کلی منظره ای زیبا ساخته می شوند تا ویو جذابی برای آن ایجاد شود.

مزایا

• دارای وسعت زیاد است در نتیجه نور بیشتری دریافت می کند به طوری که احتیاج کم‌تری به نور مصنوعی احساس می شود. بنابراین فضا مناسبی هم برای نشستن و لذت بردن و هم برای چیدن گیاهان به حساب می آید.
• به دلیل بزرگ تر بودن این مدل نسبت به مدل های دیگر، گردش هوا در فضا، مناسب تر صورت می گیرد.
• این سبک فضای داخلی را بزرگ تر نشان می دهد و مساحت خانه را هم به دلیل پیش آمدگی دیوار افزایش می دهد.

معایب

• بزرگ بودن آن ها همان طور که نور زیادی جذب می کند و امتیاز مثبت برای این نوع، محسوب می شود، می تواند به همان میزان باعث هدر رفت انرژی و گرمای فضا شود. بنابراین جهت بهینه کردن این مدل لازم است تا از مواد و مصالح با کیفیت و عایق استفاده کرد.
• از آن جا که یک المان لوکس و دکوراتیو محسوب می شود، قیمت بالاتری هم نسبت به بقیه مدل ها دارد.

پنجره هوشمند

این روز ها پیشرفت تکنولوژی، ساخت پنجره های هوشمند را آسان تر کرده است. مدل های هوشمند دارای ریموت هستند و می شود میزان شفافیت یا مات بودن آن ها را تنظیم کرد. این سبک ها در حفظ انرژی موثر هستند. آن ها دارای قابلیت هایی هستند نظیر عبور نور مادون قرمز در فصل سرما که باعث کنترل گرمای داخل خانه می شود و همچنین عدم عبور آن در فصل تابستان که باعث خنک شدن ساختمان می شود. از این نوع شیشه ها می شود در ساختمان های مسکونی، ویترین فروشگاه ها و سایر اماکن عمومی استفاده کرد.

انواع شیشه پنجره های هوشمند

شیشه های به کار رفته در مدل های هوشمند به طور کلی به چهار دسته تقسیم می شوند که در ادامه، معرفی ویژگی های هر یک از آن ها آورده شده است.

شیشه هوشمند “الکتروکروماتیک”

در ساخت این شیشه ها از مواد “الکتروکروماتیک” استفاده شده است که رنگ آن با عبور جریان الکتریکی تغییر می کند. شدت مات شوندگی در این شیشه ها بستگی به مقدارجریان الکتریسیته دارد.

شیشه هوشمند “کریستال مایع”

در ساخت این نوع شیشه ها از دو لایه قلع و مایع کریستال که در بین آن ها قرار می گیرد، استفاده شده است. وقتی نور خورشید به طور مستقیم به آن می تابد اشعه مادون قرمز تا 98 درصد از بین می رود. بخش کنترل نور این شیشه ها از طریق نیرو الکتریکی به کار رفته در آن، به خوبی عمل می کند. از این نوع فناوری در ساخت تلویزیون ها و مانیتورهای کامپیوتر هم استفاده می شود تا مانع آسیب رسیدن به چشم شود. هنگامی که جریان الکتریکی نباشد این شیشه ها مات می شوند اما با جریان یافتن نیروی الکتریکی شیشه شفاف خواهد شد.

شیشه هوشمند “فوتوکرومیک”

تابش جریان الکترومغناطیس باعث مات شدن این شیشه می شود و به دنبال آن نور کم‌تری از آن ها عبور می کند و با قطع شدن تابش نور شیشه شفاف می شود.

شیشه هوشمند “ترموکرومیک”

این شیشه دارای مواد “ترموکرومیک” است و نسبت به دمای محیط حساس است. با افزایش دمای محیط، شیشه مانع عبور امواج فرو سرخ می شود و در نتیجه از گرم تر شدن محیط جلوگیری می کند و با کاهش دما، این امواج از شیشه عبور می کنند تا دمای محیط گرم تر شود.

مزایا شیشه های هوشمند

تکنولوژی جدید به کار رفته در این شیشه ها امکانات و آسایش مورد نظر افراد را تامین می کند و مزایا زیادی نسبت به مدل های قدیمی تر دارد که در ادامه به آن ها اشاره می شود.

قابلیت تغییر شکل سریع

تغییر شکل شیشه از حالت شفاف به مات و برعکس بسیار سریع اتفاق می افتد که این قابلیت در صنایع نظامی و هوافضا بسیار اهمیت دارد.

جذب اشعه فرابنفش

همان طور که اشاره شد این شیشه  98 درصد از اشعه فرابنفش را عبور نمی دهد و به این ترتیب از بسیاری از بیماری هایی که ممکن است توسط این نور برای انسان رخ دهد جلوگیری می کند. همچنین شما با انتخاب این نوع مدل می توانید از آسیب رسیدن به لوازم خانگی خود نظیر تغییر رنگ فرش و مبلمان و … پیش گیری کنید.

عایق صدا

اگر می خواهید محیط خانه یا محل کار آرام و به دور از سروصدا داشته باشید این نوع شیشه می تواند تا حد زیادی خواسته شما را برطرف کند زیرا قابلیت عایق شدن و ایجاد محدودیت در عبور صدا را دارد.

طول عمر بالا

این نوع شیشه ها بسیار بادوام هستند و حتی اگر در آن ها شکستگی ایجاد شود می توان آن قسمت را به طور محدود ترمیم کرد بنابراین نیازی به تعویض سریع آن ها نیست.

قابلیت شکستن به طور یک پارچه

شیشه های هوشمند هنگام شکستن و آسیب دیدن خرد نمی شود. بنابراین تکه های شیشه، ایمنی افراد را به خطر نمی اندازد و حادثه ساز نمی شود. همچنین در صورت شکستن، شیشه از قاب خود خارج نمی‌شود و تا زمان تعویض، قالب خود را از دست نمی دهد.

ایمنی و امنیت بالا

این شیشه ها هنگامی که به صورت چند لایه استفاده شود، می تواند قابلیت ضد گلوله داشته باشد. بنابراین می توان در محیط هایی نظیر سفارتخانه ها و اماکن اداری – سیاسی، بانک ها و سایر مکان هایی که به امنیت بالایی احتیاج دارند از آن ها استفاده کرد.

آسایش و افزایش سلامتی

شیشه های هوشمند حتی اگر خاموش هم باشد نور طبیعی را برای شما فراهم می کند. در حالت مات فضایی شخصی را در اختیار شما قرار می دهد به طوری که از بیرون امکان مشاهده محیط داخل وجود ندارد و در حالت روشن و شفاف می توان تصویر بیرون را مشاهده کرد. از آن جا که این شیشه ها مانع عبور و تجمع گرد و غبار می شود با استفاده از آن ها می توان از آسیب های تنفسی بسیاری پیش گیری کرد.

استفاده آسان و کاربردی

مدل های هوشمند با کلید های معمولی برق به آسانی قابل خاموش و روشن شدن است و حتی اگر مصرف کننده مایل باشد می تواند با نصب تنظیم کننده هایی میزان و شدت مات شدگی را کنترل کند.

هزینه تعمیر و نگهداری

شیشه های هوشمند تقریبا هیچوقت خراب نمی شوند و برق مورد نیاز برای آن ها بسیار کم تر از هزینه سیستم های سرمایشی و گرمایشی مورد استفاده در محیط است. بنابراین اگرچه قیمت این شیشه ها بالاست اما تعمیر خاصی نیاز ندارد و می توان گفت یک سرمایه گذاری بلند مدت است. همچنین از آن جا که این قسمت از ساختمان تاثیر زیادی در زیبایی ظاهری خانه دارند، اگر قصد ساخت یا بازسازی خانه خود را دارید می توانید با استفاده از این مدل ها علاوه بر بهره مندی از آسایش و راحتی، محیطی مدرن و شیک و در عین حال به صرفه بسازید.

پنجره های جدید فوق هوشمند

پیشرفت های تکنولوژی آن قدر سریع اتفاق می افتد که حتی پنجره های هوشمندی که امروزه شناخته شده اند، ممکن است به زودی جای خود را به مدل های جدید تر که قابلیت های بیشتری هم دارند، بدهند. اخیرا استارت آپی تحت عنوان sunny five که کمپانی سامسونگ هم از آن حمایت کرده است، وسیله ای طراحی و ساخته که می تواند نور خورشید را شبیه سازی کند و مزایا آن را به همراه داشته باشد. این مدل که به کمک اپلیکیشن می توان میزان روشنایی، زاویه تابش نور و … را کنترل کرد، تمام طیف نور طبیعی را داراست و می توان در محیط های محروم از نور خورشید از آن اسفاده کرد.

انواع شیشه های پنجره

در ساخت یک پنجره‌ ایده‌‌‌‌‌‌آل نوع شیشه، عامل قابل توجهی است. هر کدام از شیشه ها ویژگی های خاص خود را دارند و با توجه به خصوصیاتشان قیمت های متفاوتی هم دارند.

شیشه‌های تک جداره

این نوع شیشه ویژگی خاصی ندارد و قیمت آن معمولی است. شیشه‌ ساده، نور را به راحتی از خود عبور می دهد و به روشنایی محیط کمک می کند اما از آن جا که مقاومت پایینی دارد بهتر است در محیط هایی که سروصدا و خطرات کم تری وجود دارد استفاده شود.

شیشه های مشجر و طرح دار

در گذشته استفاده از این نوع شیشه ها بیش تر مورد توجه بود. این مدل باعث کاهش دید می شود، بنابراین در محیط های خصوصی‌تر، از آن ها می‌توان استفاده کرد.

شیشه های دوجداره

این نوع شیشه ها در جهت کاهش هزینه های انرژی ساخته شده و بنابراین مناسب ترین مدل برای ساخت پنجره هستند. در ساخت این نوع شیشه بین دو شیشه مجزا هوای خنثی و در برخی مدل ها گاز آرگون قرار می‌گیرد. جدا کردن دو شیشه از هم را عایق سازی می گویند. در این روش، هوایی که بین دو شیشه قرار گرفته مانع انتقال سروصدا و گرما می شود.

یراق آلات پنجره

بر اساس کاربری فضا، نوع دکوراسیون و سلیقه‌ افراد، این ابزار ها متفاوت هستند.

بازشوی یک طرفه

به صورت افقی است و در یک جهت باز و بسته می شود.

بازشوی دوطرفه

به صورت افقی است و از هر دو جهت باز و بسته می شود.

بازشوی کشویی

در دو جهت چپ و راست و به صورت ریلی باز و بسته می شود.

بازشوی محوری

در ساخت سبک های دایره ای کاربرد دارد.

عوامل موثر بر قیمت پنجره

شاید اصلی ترین عامل تاثیرگذار در انتخاب این بخش از بنا، قیمت آن باشد. این موضوع به عوامل مختلفی بستگی دارد. مهم‌ترین این عوامل، سایز و اندازه‌ آن است. هر چقدر به مدل بزرگ تری نیاز باشد هزینه بیشتری هم لازم است. علاو‌ه بر این، میزان آسیب پذیری هم می تواند اثرگذار باشد، زیرا علاوه بر هزینه خرید، هزینه تعمیر هم به دنبال دارد. همچنین نوع و برند یراق آلات می تواند قیمت کلی آن را تحت تاثیر قرار دهد.

قوانین مرتبط با نصب و تعویض پنجره

پنجره مانند دیگر بخش های ساختمان قوانین خاص خود را دارد. اگر قصد نصب و یا تعویض آن را دارید بد نیست تا جهت جلوگیری از مشکلات حقوقی و محدودیت های شهرداری با این قوانین آشنا شوید. مثلا در قانون پنجره در ساختمان شهرداری آمده است که در هر اتاق، نصب تنها یک پنجره کافی است و یا در قانون تعویض پنجره اشاره شده است که اگر شخصی قصد تعویض پنجره خانه خود را داشته باشد، باید مدلی مشابه قبلی نصب کند. در واقع او نمی تواند نمای کلی ساختمان را دچار تغییر کند. همچنین استفاده از پرده و حصیر و … که ظاهر ساختمان را تخریب می کند مجاز نیست.

قانون دیگری که آگاهی از آن می تواند برای شما مفید باشد این است که اگر قصد تغییر رنگ شیشه خود را دارید و می‌خواهید آن را رفلکس کنید، باید موافقت اکثریت مالکین ساختمان خود را به دست آورید در غیر این صورت مجاز به تغییر آن نیستید. در قوانین مربوط به این بخش از خانه موافقت سایر همسایه ها و مالکان مهم است. مثلا در قانون مدنی آمده است شما می توانید از دیوار مختص خود، رو به خانه همسایه روزنه ای باز کنید اما اگر او راضی نباشد می تواند مانع دید شما شود مثلا دیوار و یا پرده بکشد.

حال که صحبت از قوانین مربوط به پنجره شد شاید جالب باشد تا با قانون عجیب مالیات پنجره در بریتانیا آشنا شوید. در سال 1696 قانونی اعمال شد که طبق آن افراد باید بر اساس تعداد پنجره ‌های ساختمان خود مالیات پرداخت می کردند. در واقع تعداد پنجره ها به ابزاری برای سنجش درآمد افراد و گرفتن مالیات بیش تر از ثروتمندان تبدیل شده بود زیرا خانه های بزرگ تر پنجره های بیش تری هم داشتند.

این قانون نه تنها به ضرر ثروتمندان بود بلکه بسیاری از فقرا هم که در خانه های بزرگ ثروتمندان زندگی می کردند، با مشکل مواجه شدند. بنابراین مردم راه هایی برای فرار از مالیات پیدا کردند مثلا برای ساختمان های جدید پنجره های کمتری طراحی می کردند و یا قاب آن ها را با آجر می پوشاندند که گفته شده دوری از نور و روشنایی در روحیه مردم در آن سال ها تاثیر منفی زیادی داشته است.

انواع پنجره در معماری سنتی ایرانی

در معماری سنتی ایرانی پنجره از اهمیت زیادی برخوردار بوده است و ساخت آن با در نظر گرفتن ویژگی های فرهنگی و نحوه ارتباط بصری بین محیط داخل و خارج بنا ها صورت گرفته است. در معماری سنتی ایران با توجه به شرایط اقلیمی و محیطی، برای هر بنا پنجره هایی در شکل و اندازه هایی متفاوت که کاربرد های متنوعی داشته اند، می ساختند. انواع مختلف آن ها به طور خلاصه در زیر معرفی شده اند.

پنجره ارسی

به اعتقاد بسیاری، مدل های ارسی اصلی ترین نوع پنجره معماری سنتی در ایران است. بر اساس تعریف فرهنگ عمید، ارسی به در اتاقی گفته می شود که رو به حیاط باز شود. این مدل از چوب و شیشه های رنگی ساخته می شود. عبور نور از این شیشه ها بازتاب اعجاب انگیزی بر فرش و کف ایجاد می کند. برای ساخت این پنجره های زیبا از میخ و چسب استفاده نمی شود و شیشه های رنگی تنها از طریق اتصالات چوبی ظریف به قاب متصل می شوند.

جذابیت و زیبایی این نوع، توجه خیلی از معماران قدیمی در ایران را جلب کرده بود به طوری که در ساخت بسیاری از بنا های تاریخی، از این نوع پنجره استفاده شده است. از مشهور ترین این آثار می توان مسجد نصیرالملک شیراز و یا باغ دولت آباد یزد را نام برد. درباره منشا پیدایش این سبک اطلاعات دقیقی وجود ندارد اما آن طور که در سفرنامه ها آمده است در زمان صفویه شیشه های رنگی از ونیز به ایران فرستاده شده که در طول مسیر به دلایل مختلف مانند مسافت زیاد، اکثر شیشه ها شکسته شدند و طراح و هنرمند خوش ذوق از این تکه شیشه ها برای تزئینات پنجره استفاده کرده است.

ارسی ها بیشتر در مناطق گرم و خشک به کار می‌رفتند زیرا شیشه های رنگی در کنار زیبایی ظاهری، نقش فیلتر را در برابر نور خورشید ایفا می کردند. همچنین در دوره قاجار معماران معتقد بودند که شیشه های رنگی خزندگان را از حریم خانه دور می کند. نکته جالبی که درباره این مدل وجود دارد نحوه باز و بسته شدن آن‌ ها است. در گذشته آن ها به صورت بالا رونده ساخته می شدند. یعنی با بالا بردن باز و با پایین آوردن بسته می شدند. این مدل ها در دوره صفویه مرسوم شدند اما در دوره قاجاریه به اوج شکوفایی و زیبایی خود رسیدند.

پنجره ارسی UPVC

نور و رنگ دو عامل نشاط بخش هستند که استفاده از آن ها در زندگی شهری امروزی می تواند محیطی آرام و دلنشین ایجاد کند، بنابراین هنوز هم خیلی از معماران ایرانی به این نوع پنجره ها علاقه دارند و در طراحی و ساخت بناهای سنتی مانند رستوران ها، مساجد و هتل ها از مدل ارسی استفاده می کنند. با این تفاوت که آن ها از پروفیل های UPVC و شیشه های دوجداره ساخته می شوند. بنابراین هم زیبایی و اصالت قبل حفظ می شود، هم پنجره ای عایق با قابلیت جلوگیری از هدر رفت انرژی تولید می شود.

زیبا ترین پنجره های ارسی در جهان

بسیاری از مردم همان طور که به طبیعت سفر می کنند و وقت گذراندن در آن را دوست دارند، به دیدن زیبایی هایی که ساخته دست انسان است هم علاقه مند هستند. در این میان خیلی از افراد شیفته بازدید از ساختمان هایی با سبک های مختلف معماری و خصوصا بازدید از پنجره ها و مشاهده طرح و اندازه های عجیب و جذاب آن ها هستند و هر زمان که فرصتی پیدا کنند دوست دارند به سراغ خاص ترین و زیبا ترین آن ها بروند. در ادامه چند مورد از زیباترین ارسی های به کار رفته در ساختمان ها که می تواند مکان محبوبی برای بازدید باشد معرفی می شوند.

کارگاه قمریه در یمن

در یمن کارگاه معروفی وجود دارد که به طور جدی به ساخت پنجره های ارسی می پردازد. نکته جالب توجه در رابطه با این کارگاه این است که آن ها پنجره ها را در قالب هلال ماه می سازند که بر زیبایی و خاص بودن کارشان می افزاید. گفته می شود علت این کار اهمیت بالای ماه در هنر اسلامی است.

کلیسا سنت گیلز فرانسه

یکی از اصلی ترین جذابیت های کلیسا سنت گیلز مربوط به سقف و پنجره های آن و شیشه های رنگی به کار گرفته شده در این قسمت است. به طور کلی بر روی شیشه ها، آسمان هفتم و فرشتگانی که ساز به دست دارند و سرود های مذهبی می خوانند نمایش داده شده است. در مرکز سقف میکاییل قرار گرفته است که فرشتگان را رهبری می کند.

کلیسای جامع نوریچ انگلستان

در این کلیسا تنها از شیشه های رنگی ساده استفاده نشده است بلکه آن ها تصاویری از راهبه هایی را نشان می دهند که به دنبال دانایی و پرسش گری، سر های خود را به سمت راهنمایانشان بلند کرده اند. پنجره های به کار رفته در کلیسا ها اکثرا نمایانگر اعتقادات و امور مذهبی مربوط به همان دوره بوده است و نشان می دهد که پنجره ها را می توان با هر طرح و تصویری ساخت.

پنجره شباک

این دسته از پنجره ها به صورت شبکه بندی شده، بدون شیشه و از جنس چوب، کاشی، آجر و … ساخته می‌شدند. مدل های شباک بیشتر عنصر جداکننده بخش های مختلف خانه بودند و کاربرد تزئینی داشتند. اندازه شبکه های آن ها متغیر بود. مثلا برای افزایش حریم خصوصی از شبکه های ریز تر استفاده می‌کردند. پنجره های شباک بیش تر در اقلیم گرم و مرطوب استفاده می شدند.

پنجره جامخانه

این نوع پنجره ها بر روی سقف های گنبدی شکل ساخته می شدند تا به گردش هوا و عبور نور و همچنین تنظیم رطوبت و حرارت پشت بام ها کمک کنند. علت نام گذاری آن ها به جامخانه این است که در فصول سرد آن‌ ها را با جام های شیشه ای می‌بستند تا از نفوذ سرما و برف و باران جلوگیری کنند.

نکات مهم در انتخاب نوع پنجره

انتخاب مدلی که مناسب خانه شما باشد بستگی به عوامل مختلفی دارد و از آن جا که تعویض آن بعد از نصب، چندان کار راحتی نیست بهتر است به این نکات دقت کنید.

معماری خانه

اصلی ترین عاملی که باید در انتخاب نوع و مدل پنجره به آن دقت کرد معماری خانه و محل کار است. توجه به مدرن و یا سنتی بودن خانه باعث می شود از انتخاب مدلی که هماهنگی کلی ساختمان را از بین می برد جلوگیری کرد.

مکان نصب

این که پنجره قرار است کجا قرار بگیرد بسیار مهم است. نوع، رنگ، جنس و سایر ویژگی های آن بر اساس محل نصب، تغییر می کند. باید توجه داشت که اگر قرار است این روزنه در اتاق مطالعه قرار بگیرد نورگیری مناسب، جنس و ضخامت مناسبی داشته باشد. اما اگر قرار است در انباری نصب شود شرایط آن متفاوت است و نکات دیگری باید در نظر گرفته شود. مثلا اینکه جنس آن به گونه ای باشد که در برابر رطوبت و تاریکی مقاومت داشته باشد.

تهویه مطبوع

گردش هوا در خانه یکی از اصلی ترین کاربرد های پنجره به حساب می آید. باید توجه داشته باشید که در یک اتاق حتما پنجره متحرک وجود داشته باشد زیرا امکان باز و بسته شدن دارد و تهویه به درستی انجام می شود اما مدل ثابت تنها برای زیبایی و روشنایی استفاده می شود و امکان باز و بسته شدن ندارد.

عجیب ترین پنجره ها در جهان

از قدیم در طراحی و اجرا پنجره ها از مدل های سنتی مربع و مستطیل شکل استفاده می شد، اما امروزه طراحان سعی می کنند از طرح های قدیمی و رایج گذشته فاصله بگیرند و مدل های منحصربه فرد و همچنین متناسب با هر ساختمان طراحی کنند. در ادامه چند مورد از طراحی های جدید و عجیب را می بینیم.

این دریچه غیر معمول، توسط یک زوج با چوب محلی و هماهنگ با کلیت خانه ساخته شده است. اگرچه این مدل می تواند توجه ها را جلب کند اما به نظر نمی رسد نور مناسب و کافی خانه را تامین کند. بنابراین از این مدل پنجره ها بهتر است در اقامتگاه های تفریحی و بوم گردی که افراد به طور موقت حضور دارند استفاده شود. به هر حال بازدید از این سبک می تواند جالب توجه باشد.

پنجره های دایره ای یکی از مدل هایی است که این روزها بیشتر در طراحی ها استفاده می شود. این مدل ها علاوه بر این که نورگیری مناسبی دارند، می توانند به عنوان “شاه نشین” هم مورد استفاده قرار بگیرند و منظره بیرون را به خوبی نمایش دهند. از این مدل ها بیشتر در ویلا ها و اتاق های زیرشیروانی استفاده می شود.

پنجره های چندضلعی نیز از مدل های جدید و جالب این روز ها هستند که مورد توجه طراحان قرار گرفته اند. از این ها  می توان در مکان های عمومی خصوصا رستوران ها و کافه ها استفاده کرد، خصوصا اگر در کنار منظره ای زیبا ساخته شوند. زیرا با ایجاد محیطی خاص نقش زیادی در جلب مشتری خواهند داشت.

این تصویر متعلق به ساختمان کازا باتیو در بارسلونا اسپانیا است. معمار بزرگ سبک مدرن، آنتونی گائودی، در بازسازی این ساختمان از تخیل و هنر خود به طرز شگفت انگیزی استفاده کرده و یکی از زیبا ترین و خاص ترین ساختمان ها و همچنین پنجره ها را خلق کرده است. پنجره های جلویی این ساختمان در شب می درخشند و از راه دور شبیه به جمجمه های تو خالی انسان به نظر می رسند. این ساختمان امروزه به موزه تبدیل شده و امکان بازدید و تماشا این اثر هنری برای عموم وجود دارد.

یکی دیگر از مدل هایی که در ویلا ها و خانه هایی با معماری مدرن دیده می شود، پنجره های قدی است که معمولا ثابت هستند و امکان باز و بسته شدن ندارند. این مدل ها صرفا برای زیبایی دکوراسیون داخلی محیط طراحی می شوند و نقش موثری در تهویه و گردش هوا ندارند اما از آن جا که در اندازه ها و تعداد مختلف می توان ساخت، برای محیط هایی که دارای شرایط مناسب برای ساخت پنجره های بزرگ نیستند و همین طور محیط هایی که نورگیر ندارند، می شود استفاده کرد و روشنایی مورد نیاز این فضا ها را تامین کرد.

سخن پایانی

پنجره بخشی از هویت خانه و ساختمان های دیگر است. در نتیجه، این که به درستی ساخته شود بسیار حساس و مهم است زیرا همان طور که گفته شد تغییر دادن آن تقریبا امکان پذیر نیست و یا بسیار سخت است. انتخاب یک مدل مناسب که هم از لحاظ اقتصادی به صرفه باشد و هم بتواند آسایش و زیبایی بصری را برای افراد به همراه داشته باشد، نیاز به شناخت دارد. در این مقاله سعی شد تا به طور کلی با این بخش از ساختمان، انواع آن و مزایا و معایب هر کدام آشنا شوید و با توجه به بودجه، نیاز و سلیقه خود خریدی آگاهانه و راحت داشته باشید. البته توجه داشته باشید که علاوه بر مسائل گفته شده ممکن است موارد جزئی تری هم وجود داشته باشد که فقط موقع اجرا و نصب با آن ها مواجه شوید.